Moeilijke vragen zonder eenduidig antwoord. Zelfs wat betreft de definitie of omschrijving van gezondheid zijn er meerdere mogelijkheden. Om dit te illustreren wil ik jullie even een verhaal vertellen dat me tijdens één van mijn opleidingen tot integraal arts is bijgebleven.

Steven was een jonge man van 35 die zeer goed gekend was op de afdeling psychiatrie van een regionaal Nederlands ziekenhuis. De laatste tien jaar was hij meerdere keren per jaar opgenomen geweest omwille van een scala aan zowel mentale als fysieke klachten. Soms werd hij binnengebracht door zijn partner, vrienden of wildvreemden, dan weer vroeg hij zelf om een opname. Hij had al enkele zelfmoordpogingen achter de rug, maar spartelde er steeds weer door. Wanneer hij huiswaarts keerde, vroeg men zich telkens af hoe lang het zou duren voor hij weer zou worden binnengebracht.

Steven verscheen plots niet meer op de dienst. Het duurde een tijdje voordat iemand het opmerkte, maar het bleek werkelijk zo te zijn. Steven was al drie jaar niet meer opgenomen geweest.

Men vreesde dat één van zijn volgende pogingen om zich van het leven te beroven dan toch gelukt was.

Tot de psychiater, op een mooie weekenddag, Steven onverwacht tegenkwam in de supermarkt. Geïnteresseerd en ook wel een beetje nieuwsgierig sprak hij hem aan en vroeg hij hoe het met hem ging. Met een stralend gezicht antwoordde hij: ‘Heel goed dokter, ik heb al drie jaar een nieuwe partner.’

Ik wil met dit verhaal niet illustreren dat een goede relatie de basis is voor een goede gezondheid. Ik wil er enkel op wijzen dat er meerdere facetten zijn die een invloed kunnen hebben.

In onze Westerse visie op gezondheid zit het lineair denken ingebakken. We proberen het symptoom aan te pakken of we gaan kijken naar de mogelijke oorzaak van de klachten en proberen deze te verwijderen of te voorkomen.

Hoe zit het met het mechanisme?

Hoe komt het dat de ene persoon ongezond eet en rookt als een ketter en toch een hoge leeftijd bereikt, terwijl de andere regelmatig sport, alles met mate consumeert en toch kanker krijgt?

Onze genen hebben een invloed, maar kunnen niet alles verklaren.

Elke mens is verschillend. We breken allemaal eiwitten af tot aminozuren en toch verloopt dit proces niet bij iedereen op exact dezelfde manier.

Om een antwoord te kunnen bieden aan de stijgende zorgnood, is het belangrijk dat we aandacht hebben voor de mens als één geheel binnen een systeem van zijn leefomgeving. Dit is één van de redenen dat de ene mens erg goed reageert op een behandeling, terwijl de andere ernstige nevenwerkingen ontwikkelt. Het is zeer boeiende materie, maar maakt het moeilijk om een ‘one-fits-all’ oplossing aan te bieden.

De definitie van gezondheid waarbij de nadruk ligt op veerkracht, eigen regie en aanpassingsvermogen is een visie die recht doet aan de mens in zijn geheel binnen het systeem van zijn leefomgeving.

Om een antwoord te kunnen bieden aan de stijgende zorgnood zijn wij er sterk van overtuigd dat we deze visie moeten omarmen.