Warme zomeravond. Gezellig met enkele vriendinnen op het terras van een leuke pop-up bar. Vanavond gaan we cocktails drinken om de vakantie te vieren. Dit hebben we wel verdiend, toch? 

Ik heb me moeten haasten om hier op tijd te zijn want één van de kinderen moest nog worden opgepikt op zijn vakantiejob. Ik voel me een beetje opgedraaid. Eén drankje en dat gevoel zal wel snel verdwijnen. Ik heb zo uitgekeken naar deze avond, even weg van alles, even me-time, even geen moeten en gewoon genieten. 

  

Herkenbaar? 

Alcohol is alomtegenwoordig en wijd verspreid in alle lagen van de bevolking. Nochtans is alcohol erg schadelijk voor je gezondheid, zelfs in kleine hoeveelheden. In 2009 heeft een groep experten verschillende drugs beoordeeld op schadelijkheid. In de algemene rangschikking staat alcohol op de vierde plaats na crack, heroïne en tabak. Wat betreft de sociale schade op bevolkingsniveau staat alcohol zelfs op de eerste plaats. 

We weten dit en toch drinken we lustig door. Het problematisch verbruik van alcohol is sinds de coronacrisis enkel nog gestegen. 

  

Op de vraag waarom we alcohol drinken zijn er verschillende antwoorden mogelijk: om te ontspannen, voor de gezelligheid, om erbij te horen, om even te ontsnappen aan de dagelijkse sleur of om te vergeten. 

Niet iedereen die regelmatig een glaasje drinkt is verslaafd. De leeftijd waarop we ons eerste glaasje alcohol consumeren blijkt wel belangrijk te zijn. Hoe jonger je start met het drinken van alcohol, hoe groter het risico op verslaving op latere leeftijd. De verklaring hiervoor is te vinden in ons brein. Het zich nog ontwikkelende brein van pubers is veel gevoeliger voor de effecten van alcohol als het volwassen brein. Ze zijn gevoeliger voor het plezierige effect van alcohol door de vrijzetting van grote hoeveelheden dopamine. Bovendien zoeken ze sneller risico’s op omdat hun prefrontale cortex, die verantwoordelijk is voor het inschatten van de gevolgen van hun gedrag, nog in volle ontwikkeling is. 

Groepsdruk is van alle leeftijden, maar bij pubers is dit vaak een extra motivator om mee te doen. Niemand wil de saaie piet van het gezelschap zijn. 

Een verbod op de consumptie van alcohol onder 18 jaar zou veel onheil kunnen voorkomen. 

  

Wat levert de consumptie van alcohol ons op?  

Als er geen enkel voordeel aan ons drinkgedrag zou zijn verbonden had de natuur dit gedrag al lang geëlimineerd. Met andere woorden wat is het effect van alcohol op ons systeem? 

Ik wil me hierbij beperken tot het ‘gewenste’ effect van alcohol, namelijk het effect dat alcohol heeft op onze hersenen en onze staat van bewustzijn. Beperkte hoeveelheden alcohol zorgen voor een verdovend effect. Het beïnvloedt onze emoties, beleving van de werkelijkheid en waarneming. Remmingen vallen weg en we voelen ons meer ontspannen. Dit is het effect dat ons doet drinken. 

De druk van de huidige maatschappij die gericht is op prestatie en ‘hebben’ in plaats van ‘zijn’ heeft de tendens om steeds meer te drinken nog versterkt.  

  

Alcohol is in België eenvoudig en vrij verkrijgbaar, het is relatief goedkoop en het effect manifesteert zich snel. Als je na een vermoeiende dag op het werk snel een veranderde bewustzijnstoestand wil bereiken is dit hét middel bij uitstek. Het vereist geen discipline of oefening. Alcohol is de meest gebruikte, meeste verspreide en meest algemeen aanvaarde drug van allemaal. 

Alternatieven om je meer te ontspannen, zoals ademhalingsoefeningen, meditatie of yoga, vragen meer training en kosten meer tijd. Hun effecten zijn nochtans vele malen groter, houden langer aan en ze hebben niet de nadelige neveneffecten die kenmerkend zijn voor het overmatig verbruik van alcohol. 

  

Het bereiken van een andere bewustzijnstoestand is steeds het doel. Of je het nu ‘flow’, ‘the zone’, ‘runners high’ of ‘peak experience’ noemt, het gaat steeds om een toestand waarbij de beleving van tijd verandert en het kritische stemmetje in je hoofd even het zwijgen wordt opgelegd. Het verhoogt je creativiteit en je productiviteit. Wie wil dat nu niet? 

  

Psychedelica, een andere klasse van geestverruimende middelen, zijn tegenwoordig hot topic. Momenteel is het gebruik en de verkoop van deze producten in België niet toegestaan en zelfs strafbaar. Nochtans komen ze in de lijst van drugs met schadelijke effecten pas op de 15de plaats, ver achter de slaapmiddelen, Rilatine, cocaïne en cannabis. 

De psychedelica werden in de wetenschappelijke wereld lang stiefmoederlijk behandeld en beschouwd als de verboden vrucht. Steeds meer studies naar de mogelijk positieve effecten van deze drugs en hun gebruik als behandeling van depressie en andere mentale stoornissen doen vermoeden dat er misschien toch nog een toekomst voor hen is weggelegd.  

  

Ik hou het voorlopig bij de veilige optie van sport, ‘morning pages’, meditatie en ademhalingsoefeningen, maar ben erg nieuwsgierig naar wat de psychedelica in de toekomst nog voor ons in petto hebben. Mijn interesse is in ieder geval gewekt. Ik hou jullie op de hoogte!